Suriye ordusu, yoğun Rusya bombardımanı eşliğinde ilerlemesini sürdürüyor. Herakâtın hedefinin Afrin ile İdlib'in bağlantısını kesmek ve Türkiye sınırına ulaşmak, cihatçıların Türkiye'den ikmal yolunu da kesmek olduğu anlaşılıyor. TSK'nın Soçi Anlaşması'na uygun olarak kurduğu gözlem noktalarından ikisi daha, Suriye ordusu hatlarının gerisinde, yani kuşatma altında kaldı: Anadan ve Şeyh Akil. TSK ile Suriye ordusu arasında doğrudan çatışma veya karşılıklı ateş teatisi bugün akşamüstüne kadar görülmedi. Fırat'ın doğusunda, TSK Rusya ile bir süredir katılmadığı ortak devriyeye yeniden çıktı. Öyle görünüyor ki, TSK kuşatma altında gözlem noktalarıyla askerî yönden ilgilenmiyor. Çünkü değişik yerlerde kurduğu hareketli mevzilerin sayısı otuzu aşmış durumda.
GÜNCELLEME / 16 ŞUBAT / 02:00
Suriye ordusu ve milisler, Batı Halep'in cihatçıların elindeki parçasını almaya öncelik vermiş görünüyor. Türkiye'den gelip Bab el-Heva'dan İdlib şehrine uzanan ikmal yolunu kesme hedefi de bâki. TSK, Suriye ordusunun batıya ilerlemesini önleyecek şekilde mevzileniyor, ancak şu ana kadar ilerleme yavaşlamadı. Suriye'nin yeni yönelimi, daha ileriki aşamasında, Ankara'nın denetimindeki Afrin bölgesiyle İdlib'in orta ve güney bölgelerinin irtibatını kesmeyi hedefleyecek. "İdlib" diye anılan bölgenin gerçekte Batı Halep'ten meydana kuzeydoğu parçası üç yönden sarılı olduğundan, Suriye ordusunun burayı kısa zamanda ele geçirmesi mümkün görünüyor. Günün sürprizi, Suriye ordusunun güneyden yeni bir taarruza geçerek M-4 karayoluna yönelmesi oldu.
GÜNCELLEME / 14 ŞUBAT / 17:30
Suriye ordusu M-5 karayolunun denetimini bütünüyle ele geçirdiğini resmen açıkladı. Gerçi yola yakın birtakım yerleşim birimlerine cihatçıların karşı saldırısı ve zaman zaman birtakım mevzilerin el değiştirmesi yine görülüyor, ayrıca karayolu pek yakındaki cihatçı mevzilerinden yapılabilecek top ve roket atışlarına karşı hâlâ çok hassas, yine de, 7-8 km'lik kısmında bu hassasiyet özellikle büyük olsa da, tamamının ordu denetimine geçişi Suriye İçsavaşı'nda belirleyici bir viraj. Suriye ordusunun şu anda öncelikle hasımlarının Türkiye'den ikmal hattını (Bab el-Heva - İdlib) kesmeyi hedeflediği anlaşılıyor. Bunun için Etarib'i almak üzere ilerlemeye çalışıyorlar. Ancak Etarib'e TSK'nın da girip mevzi aldığı söyleniyor. Harita güncellemelerinde TSK'nın kurduğu mevzileri ve yığınak noktalarını belirtmiyorum, çünkü bunlar süratle değişebiliyor, yetişmem imkânsız. Şu andaki gidişat, Suriye ordusunun hareketine göre TSK'nın da konum aldığını gösteriyor ve bu gidişle maalesef sık sık doğrudan çatışma koşulları oluşuyor. Günün en önemli olayları, TSK'nın Reyhanlı'dan (TC topraklarından) Suriye ordusuna top ateşi açması ve TSK gözlem noktasının yakınından atıldığı ileri sürülen roketle Suriye helikopterinin düşürülmesi, pilotların (üç asker) ölmesi. Yani belki aslında 'zaten çatışılıyor' demek gerekli.
GÜNCELLEME / 12 ŞUBAT / 16:15
Moskova-Ankara arasında -en üst düzey dahil- çeşitli düzeylerde sonuç alınamayan görüşmeler, ABD askerleriyle Suriyeli milis ve istihbaratçılar arasında dalaşmalar, Rusya ve ABD askerî araçlarının köy yerinde karşılıklı dizilişi ve Türkiye'den yetkililerin Şam'a savaş ilanı anlamına gelen demeçleri eşliğinde, Suriye ordusu İdlib'de ilerleyişini sürdürüyor. Rusya uçaklarının sistematik yaygın bombardımanı da buna eşlik ediyor. M-5 karayolu, 7-8 km'lik kısmı hâlâ çok sağlama alınmış olmasa da, ilk defa bütünüyle Suriye ordusunun denetiminde. Suriye ordusu, bir yandan hasımlarının Türkiye'den ikmal hattını kesmek üzere Bab el-Heva'dan İdlib'e uzanan karayoluna ilerliyor, öbür yandan İdlib şehri güneyinde, M-4 karayoluna uzanmaya çalışıyor, harekâtları doğru yorumlayabiliyorsam, İdlib şehrini kuşatma-alma hedefi bunlardan sonra geliyor. Onunla aynı seviyedeki ya da bir sonraki hedeflerse, güneydeki büyük, kuzeydoğudaki küçük cepleri ele geçirip buraları da cihatçılardan ve Ankara komutasındaki silahlı örgütlerden temizlemek. TSK, Suriye ordusunun ilerleyişine karşı, gelişmelere göre çeşitli yerlere barikatlar kuruyor. Bunları göstermeye ve güncellemeye çalışmıyorum, çünkü sürekli değişiyorlar. Buna karşılık, Soçi Anlaşması gereğince kurulmuş sabit gözlem noktalarından, Suriye ordusu hatları gerisinde, kuşatma altında kalanları belirtiyorum.
GÜNCELLEME / 11 ŞUBAT / 14:15
11 Şubat sabahı hava bombardımanı İdlib sahasının kuzeydoğusundan güney ve güneybatısına, çok geniş bir alanda başladı. M-5 karayolunda Suriye ordusunun kesin denetim sağlayamadığı bir 7-8 km'lik kısım hâlâ var. İdlib şehrinin kuzeydoğusundaki Etarib yoğun bombardıman ve çatışma alanı. Rusya+Suriye ordusunun kuzeydoğuda genişçe bir bölgeyi hakimiyet altına almak istediği sanılıyor. Amaç, Bab el-Heva'dan İdlib şehrine uzanan ve ikmal yolu olarak kullanılan karayolunu kesmek. Serakib-İdlib arasındaki Sarmin civarından da Suriye ordusunun doğrudan İdlib şehrine doğru hamle etmeye çalıştığı sanılıyor.
GÜNCELLEME / 9 ŞUBAT / 14:00
TSK, Serakib-İdlib yolunun 4 km kadar güneyinde, İdlib şehrine 5 km kadar uzaklıktaki Kamines'e yeni yığınak yapıyor. TSK birkaç gündür İdlib'e tank, zırhlı araç ve asker yığıyor. SOHR'a göre tank ve zırhlı araç sayısı 1250'yi, asker sayısı 5000'i buldu.
GÜNCELLEME / 9 ŞUBAT / 00:45
Dördü Soçi-Astana sürecine uygun olarak, biri sonradan, fiilî durum yaratılarak kurulan beş TSK gözlem noktası Suriye ordusunun kuşatması altında. Son olarak, Suriye ordusu ve milisler, "İdlib" bölgesinin doğusu, Halep vilayetinin batısında bir cebi ele geçirerek hem M-5 karayolu üzerinde kesin denetledikleri kısmı büyüttüler hem de TSK'nin El-Eys gözlem noktasını cephe gerisinde bıraktılar. M-5'in tamamında Suriye ordusunun kesin denetiminin sağlanmasına pek az kalmış gözüküyor. Ankara'nın, Suriye ordusuyla çatışmaya yolaçan Serakib'in terk edilmesinden sonra bu kasabanın hemen kuzeyine ve batısına yaptığı yığınaklar, M-5'teki denetimin el değiştirmesini etkilemedi belli ki.
GÜNCELLEME / 6 ŞUBAT / 09:40
Suriye ordusu ilerlemesini sürdürüyor. Hayalet kasaba haline gelmiş Serakib'i terk eden TSK, Serakib'in 15 km kadar kuzeyindeki Taftanaz'a kuvvet yığıyor. Oradaki bir Suriye hava kuvvetleri tesisinden yararlanarak yeni bir mevzi oluşturmaya çalışıyor. Doğu Halep'teki iki TSK gözlem noktası, Raşidin ile El-Eys, Suriye ordusu ve milislerinin kuşatması altında kalmak üzere. TSK bugün yine yüzlerce araç ve çok sayıda askeri İdlib içine doğru sevk etti. Savaşçı kuvvet yığılması aralıksız sürüyor. Rusya'nın "Suriye ordusunun yolunda çekilin" mesajı içeren tavrı da aynı şekilde sürüyor. Bunlara karşı Ankara'nın kabullenmeme tutumu da.
GÜNCELLEME / 6 ŞUBAT / 09:40
TSK Serakib'i -en azından şimdilik- bırakıp azıcık kuzeyde yeni bir gözlem noktası kurmaya yöneldi. Cihatçı gruplar Serakib'i tamamen terk etti mi, bilinmiyor. Mevzi saldırılar yapıyorlar. Suriye ordusu, Serakib'i etrafındaki TSK barikatlarıyla birlikte kuşatmış durumda. Kuşatmadan önce muhtemelen kısmî bir çekilme olmuştur.
GÜNCELLEME / 6 ŞUBAT / 01:05
Serakib'i kuşatan Suriye ordusu birliklerine kasabanın kuzeyindeki TSK gözlem noktasından top ateşi açıldığı yolunda iddialar ortaya atıldı. Bir iddiaya göre de, atışlar Serakib'in etrafındaki barikat ve kontrol noktalarından değil, "Batı Halep"ten açılmıştı. Bunu bir başka çarpıcı iddia izledi: Çekilmekte olan cihatçıların kasabaya geri dönüp savaşa giriştiği, Suriye ordusunun kayıplar verdiği, aralarında bir de subay olduğu ileri sürüldü. Ancak Suriye ordusu kaynakları herhangi bir şekilde top ateşine tutuldukları yollu haberlerin doğru olmadığını ileri sürdü. Nihayet, saat 01:00 sularında İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR), silahlı grupların kasabadan çekildiğini, ordunun kasabaya girmek üzere olduğunu duyurdu.
GÜNCELLEME / 5 ŞUBAT / 23:00
Suriye ordusu Serakib ve etrafındaki TSK barikatlarını kuşattı. Kasabayı aldıklarına dair haberlerin ardarda gelmesine rağmen, henüz kasabaya girmediler, ancak burayı tamamen kontrol altına aldılar. Kasabadaki cihatçıların çoğu mevzilerini boşalttı. Bazı silahlı grupların halen içeride olduğu söyleniyor, ama bunların gücü orduyu durduracak kadar değil. Tabiî bir de, Suriye ordusunun TSK barikat ve kontrol noktalarından karşılık görüp görmeyeceği konusu var. Şimdilik Suriye ordusu TSK barikatlarının etrafından dolanıyor, TSK da gelişmeleri izliyor, iki taraf birbirine ilişmiyor.
GÜNCELLEME / 5 ŞUBAT / 15:00
Bir buçuk saat sonra, haritayı yeniden güncellemem gerekti. Çünkü bir önceki güncellemede üç yönden kuşatıldığını bildirdiğim TSK gözlem noktası Tel Tukan, artık tamamen kuşatılıp Suriye ordusunun cephe hatlarının gerisinde kaldı. Böylece toplam dört gözlem noktası bu duruma düştü. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın bu gözlem noktalarıyla ilgili çıkışını daha önce aktarmıştım (hemen aşağıda). Önceden Rusya ve Suriye uçakları yerleşim yerlerini yaşanmaz hale getirecek tarzda bombardıman yürüttüğünden, Suriye ordusu karşısında yalnız cihatçı silahlı grupları buluyor ve hızla ilerleyebiliyor. Nüfusun kuzeye kaçması nedeniyle, güneyde kalan büyük cebi ordunun kısa sürede ele geçirebileceği söyleniyor. Ana taarruz ise muhtemelen Batı Halep toprakları ve/veya İdlib şehrine yönelecek.
GÜNCELLEME / 5 ŞUBAT / 13:30
Serakib çevresinde TSK ile Suriye ordusu karşılıklı top atışlarını sürdürüyor. Suriye ordusu Batı Halep ve Güney İdlib'den İdlib merkezine doğru ilerlemesine devam ediyor. Serakib'in 12-13 km kadar doğusunda kurulu Tel Tukan TSK gözlem noktası üç yönden kuşatıldı ve tamamen kuşatma altında kalmak üzere. Tel Tukan, bu konuma düşen dördüncü gözlem noktası. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, TSK gözlem noktalarının "gerisine" çekilmesi için Suriye ordusuna Şubat sonuna kadar süre tanıdıklarını, çekilmezlerse "Türkiye'nin bu işi bizzat yapmak zorunda kalacağını" ilan etti. Bu, haritada daha koyu renkte gördüğünüz, son Moskova-Ankara-Tahran anlaşmasından bu yana Şam'ın elde ettiği bütün toprak kazanımından vazgeçmesi anlamına geliyor. Erdoğan ayrıca, "Hava ve kara kuvvetlerimiz bütün operasyon alanlarımızda ve İdlib'de serbestçe hareket edecek ve gerektiğinde askerî operasyonlar yapacaktır," diye meydan okudu, "Rusya'dan izin almaya ihtiyacımız yok," demeye getirdi. Haritaya TSK ile Suriye ordusunun çatıştığı alanı ekledim, Suriye ordusunun bu sabah itibarıyla kaydettiği ilerlemeyi gösterdim.
GÜNCELLEME / 4 ŞUBAT / 14:30
2 Şubat'ı 3'üne bağlayan gece, uzun zamandır korkulan oldu, Suriye ordusu, Serakib'e ilerleyişini önlemek için şehrin batısına, M-4 karayolu üzerine barikat kuran TSK birliğine ateş açtı, beşi asker, sekiz görevli hayatını kaybetti. Buna verilen karşılık konusunda Ankara'dan, "F-16'larla bombaladık"tan "76 Suriye askeri öldürdük"e, fantastik ve çelişkili açıklamalar geldi. Rusya hemen hiç karşılık verilmediğini, çünkü hava sahasının kendi denetimlerinde olduğunu ve yalnız yaralıların taşınması için helikopterlere izin verdiklerini açıkladı. İşin bu kısmına girmiyorum. Son olarak, haritayı sürekli güncellemeyi bıraktığımı, çünkü savaş sahasındaki gelişmelere yetişemediğimi duyurmuştum. Ancak son duruma dair bir haritayı buraya koymak gerekiyor. Çünkü birkaç gün boyunca, Serakib kasabası etrafında Suriye ordusu ile TSK'nın kafa kafaya gelmesine şahit olacağız. Bu gerilimin can kayıplarına yolaçacak çatışmalar doğurmaması dileğiyle haritayı güncelliyorum. Haritada, Soçi-Astana süreçleri uyarınca, anlaşmaya uygun kurulmuş "gözlem noktaları" ile TSK'nın Suriye ordusunun ilerleyişine karşı acil hamlelerle kurduğu barikatları ayırt edebileceksiniz. Gerçek anlamda askerî gelişmelere yetişmek mümkün değil; zira, meselâ, ben bu satırları yazarken, "Yedi Rus uçağı Serakib çevresinde dolaşıyor ve birtakım yerleri sırayla bombalayıp tekrar başa dönüyor" yollu haberlere rastladım!
GÜNCELLEME / 2 ŞUBAT / 15:30
İdlib bölgesinde çatışmalar ve Rusya+Suriye harekâtı uzun süredir ilk defa dört ayrı yerde odaklanıyor. Birini, Cisr el-Şuğur civarındaki cihatçı mevzilerinin uzaktan bombalanmasını hariç tutarsak, öteki üç yörede yoğun bombardıman ve çatışmalar sürüyor. İlk odak, Halep şehrinin batısı ve güneybatısı. Burada cihatçılar, Suriye ordusunun karadan ilerlemesini önlemeye çalışıyorlar. İkinci odak, Maaret el-Numan kuzeyi, Serakib yolu. Burada ordu zorla da olsa ilerliyor, fakat kısa süre sonra TSK'nin M-5 karayolu üzerine, Serakib güneyine kurduğu barikatla karşılaşacak. Halep batısındaki ilk taarruz noktasından güneye ilerlemeyi en azından henüz başaramadıkları için, TSK'nın Serakib kuzeyine, yine M-5 üzerine kurduğu barikat aynı derecede risk altında değil. Üçüncü odak, Maaret el-Numan batısı ve kuzeybatısı. Suriye ordusu burada daha çok, kazanılanı kaybetmeme savaşı verir gibi gözüküyor. Ancak buradan batıya doğru ilerleyebilmeleri halinde "İdlib" bölgesinin güneyinden bir parçayı daha çevirmeleri ve cihatçıları buradan çekilmek zorunda bırakmaları mümkün. TSK boyuna takviye gönderiyor. Askerden çok, emrindeki "Suriye Millî Ordusu" savaşçılarına araç gönderdiği izlenimini ediniyoruz. Bu sabahtan beri 200 kadar TSK askerî aracının Suriye'ye girdiği ileri sürülüyor; hattâ Suriye İnsan Hakları Gözlemevi'ne (SOHR) göre bu sayı 320. TSK'nın Suriye ve hattâ Rusya kuvvetleriyle doğrudan çatışmaya girme ihtimali şimdiye kadar hiç bu kadar büyümemişti. Kefr Halep'te, TSK konvoyu geçerken Rusya uçakları civara bomba bıraktı.
GÜNCELLEME / 2 ŞUBAT / 01:30
TSK, M-5 karayolu üzerindeki gözlem noktası Maar Hitat'dan çekildi. Burası, Soçi-Astana süreçleri kapsamında oluşturulması öngörülen çatışmasızlık şeridi boyunca kurulan on iki gözlem noktasına ilaveten, Suriye ordusunun Rusya uçakları desteğinde başlattığı harekât üzerine meydana getirilmişti. Suriyeli askerler, boşaltılmış gözlem noktasından fotoğraflar (selfie'ler) paylaştılar.
GÜNCELLEME / 31 OCAK / 03:00
Suriye ordusunun ele geçirmek üzere olduğu Serakib'i almasını önlemek amacıyla TSK, M-5 karayolu üzerinde şehrin giriş çıkışına barikat kurdu. Yeni "gözlem noktası" adı altında oluşturulan barikatlar, Rusya+Suriye'nin büyük İdlib harekâtını en hayatî noktasından sekteye uğratmayı hedefliyor. Serakib, hem M-4'ü hem M-5'i hem de İdlib şehrine giden karayolunu tutabilmek için alınması önkoşul olan bir yerleşim birimi. Gerçi artık içinde yaşayan kalmadı ve sadece savaşçıların mevzilendiği bir yer, ancak hayatî stratejik önemi, şimdi çıkan sorunu da hayatî kılıyor. TSK barikatına rağmen Suriye ordusu ilerlemeye kalkarsa ne olacak? Rusya çatışmaya meydan verecek mi? Olabilecek en riskli vaziyete gelmiş bulunuyoruz. Öte yandan, bazı cihatçılar TSK'nın buraları denetim altına almasının danışıklı dövüş olduğunu, Serakib'in Suriye ordusuna "devredileceğini" ileri sürüp Ankara'yı ihanetle suçluyorlar. Ancak bu ne kadar inandırıcı, kestirmek zor. Harita kurulan barikatlara göre güncellendi.
GÜNCELLEME / 30 OCAK / 01:45
Haritanın güncellenmiş hali. Güneyde Maaret el-Numan'ı alıp Serakib'e ilerleyen Suriye ordusu, kuzeydoğuda da cihatçılar için önemli mevzilerden Han Tuman'ı geri almayı başardı. Han Tuman, 2016 Mayıs'ında, "Fetih Ordusu" çatısı altında birleşmiş cihatçı örgütler tarafından, özellikle Suriye ordusunun destek gücü İranlı Devrim Muhafızları ve Hizbullah'a (Lübnan) büyük kayıplar (70-80 kişi) verdirilerek ele geçirilmişti. Geri alınması, askerî-stratejik öneminin yanısıra, özel anlama da sahip. Suriye ordusu taarruzunun bir kolunun kuzeydoğudan M-5 karayolu boyunca güneye doğru uzanacağı, öbür kolununsa yine karayolu boyunca kuzeydoğuya doğru ilerleyeceği görülüyor. Ancak güneyde M-5'in batısının da "boş bırakılmadığına" ve bombardımanlarla orada da kara gücünün ilerlemesi için yol açıldığına dikkat edilmeli.
GÜNCELLEME / 28 OCAK / 18:30
Haritanın güncellenmiş hali. Suriye ordusu, Rusya uçaklarıyla birlikte haftalardır bombalayarak birçok yerini dümdüm ettiği, hayalet şehre çevirdiği Maaret el-Numan'ı aldı. Maar Hitat'daki TSK gözlem noktasını tam kuşatmadı, ama kuşattı sayılır. M-5 karayolunun 25-30 km arası bir bölümü şimdi ordunun denetiminde. İdlib bölgesinin batısına yaptıkları bombardımanlara bakılırsa, güneyde giderek bir uzantı şeklinde daralan bölgeyi almaya yönelecekler. Cihatçıların da kuzeye, İdlib şehri ve Türkiye sınırına doğru çekilmesi beklenir.
GÜNCELLEME / 28 OCAK / 01:00
Harita 28 Ocak geceyarısı itibarıyla güncellendi. Ankara'nın 2018 sonuna kadar açmayı ve trafiği güvence altına almayı taahhüt ettiği ancak başaramadığı -muhtemelen biraz da kasten geciktirdiği- M-5 karayolunun yaklaşık 20 km'lik kısmında Suriye ordusu denetimi sağladı. Ordu ve beraberindeki milisler, Maaret el-Numan'ı ve TSK'nin Maar Hitat gözlem noktasını kuşatmak üzere. Rusya ve Suriye, havadan bombardımanı yine Hama kuzeyinde, Cisr el-Şuğur güneyindeki cihatçı mevzilerine yaydılar. "İdlib" bölgesine kuzeydoğusundan taarruz da, güneydoğusundaki kadar şiddetli olmasa da sürüyor.
GÜNCELLEME / 27 OCAK / 03:00
Suriye ordusu Maaret el-Numan'ın kuzeyinden M-5 karayolunu geçti, yola barikatını kurdu, kasabayı kuşatacak şekilde ilerlemeyi sürdürüyor. Maaret el-Numan'ı Rusya ve Suriye savaş uçakları zaten yerle bir etmişler ve kasabanın halkı kuzeye doğru kaçmıştı. Ancak yıkıntılar arasında da olsa silahlı direnişin tamamen kırılmadığı anlaşılıyor. Çünkü ordu burayı aldıktan sonra daha rahat ilerleyecek ve giderek cihatçıların mevzilenip orduyu uzun süre durdurabileceği engel kalmıyor. Haritayı son duruma göre az önce güncelledim.
___________________________
Suriye ordusunun İdlib'deki taarruzu yeniden hız kazandı. Rusya ve Suriye uçak ve helikopterlerinin silahlı cihatçı mevzilerini ve birçok yerleşim yerini yoğun olarak bombalamasından sonra, ordu ve ona bağlı milisler, doğu ve güneydoğudan ilerlemeyi sürdürüyorlar. Bölgenin güneyine doğru, uzunca bir dönem silahlı muhaliflerin üssü gibi olan Maaret el-Numan'ın ele geçirilmesine pek az kaldı. Siz bu satırların okurken ordu oraya girmiş olabilir. Girilen, yerle bir edilmiş, büyük ölçüde insansız bir kasaba. Halep'in batısından, "İdlib" diye andığımız, ama Halep, Hama ve Lazkiye'den de parçalar içeren bölgenin kuzeydoğusundan, TSK'nın denetlediği bölgelerden Afrin'in güney sınırına doğru ikinci bir taarruzun da gelişeceği anlaşılıyor. Hattâ ben haritayı blog'a koyarken bu yönde haberler işitilmeye başlandı bile. Haritada Suriye ordusu kara taarruzunun ilerleyiş ve göçmenlerin kaçış yönleri, Rusya+Suriye'nin öncelikle M5 ve bilahare M4 karayollarını ele geçirmek için uyguladığı bombardıman düzeni ve taarruz ileri aşamalara ulaştıkça Suriye ordusu kuşatması altında kalacak TSK gözlem noktaları görülüyor. (Her zamanki gibi, haritaya tıklayın ki büyüsün!)
