Dünya çapında, uluslararası şirketler ve devlet ileri gelenlerinin denizaşırı vergi cennetlerine aktardıkları paralarla ilgili milyonlarca belge, bunların işlerini yürüten bir hukuk firmasından elde edildi. Burada esas olarak, adı var kendi yok şirketler kurup vergi kaçırma, kara para aklama ve şaibeli transfer işlemlerini gizlice yapma gibi dümenler sözkonusu. Yüzü aşkın haber kuruluşu aynı anda bunlarla ilgili yayına başladı. The Guardian’dan ve Araştırmacı Gazeteciler Uluslararası Konsorsiyumu’nun (ICIJ = The International Consortium of Investigative Journalists) sitesinden özetleyerek aktarıyorum:
Öncelikle, Mossack Fonseca firmasının belgelerinin ortaya dökülmesi, şimdiye kadarki en büyük ifşaat hadisesi. 2010’da Wikileaks’in açığa çıkardığı ABD diplomatik mesajlarından da, 2013’te Edward Snowden’in dünyayı haberdar ettiği gizli istihbarat belgelerinden de daha fazla bilgi sözkonusu burada. Ortada on bir buçuk milyon ayrı belge ve 2.6 terabayt bilgi var.
Mossack Fonseca, Panama’da kurulu bir hukuk firması. Uluslararası şirketlerin vergi cenneti tabir edilen ülkelerdeki işlerini yıllık bedel karşılığında yürütüyor. Öbür uzmanlık alanı, “servet yönetimi”. Şirket Panama’da kurulu, ama 42 ülkede 600 çalışanı var. Birçok yerde temsilcilikleri de var.
Firma, offshore hizmetleri sektöründe dünya dördüncüsü. Şimdiye kadar üç yüz bin şirketin işlerini yürütmüş. En çok ilişkisinin bulunduğu ülke, Birleşik Krallık; üç yüz binin yarıdan fazlası Britanya yönetimindeki vergi cennetlerine ya da doğrudan Birleşik Krallık’a kayıtlı.
Ortaya dökülen belgeler, 50’yi aşkın ülkeden 140 kadar siyasetçiyi doğrudan ilgilendiriyor. Bunların arasında, devlet ve hükümet başkanları, yardımcıları, bakanlar, seçilmiş yetkililer, muktedirlerin akrabaları... var. Belgeler, 21 ayrı vergi cennetindeki offshore şirketlerle bağlantılı.
(ŞİMDİLİK) KİMLERİN ADI GEÇİYOR?
Belgelerde ilk göze çarpan isimler arasında Vladimir Putin, Suudi Arabistan Veliaht Prensi ve İçişleri Bakanı Muhammed bin Neyif, Beşar Esad’ın kuzenleri, İlham Aliyev ve ailesinin yanısıra, Arjantin ve Ukrayna’nın devlet başkanları, Birleşik Arap Emirlikleri Başkanı Abu Dabi Emiri, İzlanda’nın başbakanı, Irak, Ürdün, Katar, Ukrayna ve Gürcistan’ın eski başbakanları, Çin’in eski başbakanının kızı, Britanya başbakanının babası, Mısır’ın eski diktatörü Hüsnü Mübarek’in, Malezya başbakanının ve Gana eski devlet başkanının oğulları, Pakistan başbakanının çocukları, Fas kralının özel sekreteri, Arjantin’in eski devlet başkanının ve eski Fildişi Kıyısı başkanının danışmanları, Meksika devlet başkanının gözde müteahhiti, eski İspanya kralının kardeşi, Güney Afrika başkanının yeğeni, Gine’nin eski diktatörünün dul eşi ve bu kadar geniş bir uluslararası koalisyona yakışır şekilde, eski BM genel sekreteri Kofi Annan'ın oğlu bulunuyor. Ve tabiî: dünyanın herhangi bir yerinde uluslararası boyutlarda bir yolsuzluk olur da FIFA denen rüşvet şebekesi bu işe bir yerinden bulaşmaz mı? FIFA da var işin içinde.
Belgelerde adı geçenlerin tanıtıcı bilgiler eşliğinde sıralandığı bir liste için buraya tıklayabilirsiniz.
EK BİLGİ ALMAK İÇİN:
ICIJ sitesinde, en azından şimdilik neyin ne olduğunu anlayabilmemizi sağlayacak pek güzel bir hizmet yapmışlar. Buraya tıklarsanız ulaşacağınız yerde kocaman bir grafik karşınıza çıkacak. Sağ üst köşesinde dil seçeneği var. Seçtiğiniz dile göre, görselin üzerinde bir yazı çıkacak. Yazının son satırı: “kim ne yapmış, nasıl”. Buraya tıklarsanız, haber konusu kişiler karşınıza çıkacak. Bunlara tıklamanız halinde, hem her birinin marifetlerine dair birer özet hem de, sağ tarafta, ilişkilerine, bağlantılarına dair interaktif bir şema hizmetinize sunulacak. İnteraktif şemada şirketlerin-kuruluşların üzerine tıklarsanız ayrıntılara ulaşabileceksiniz.
Alman gazetesi Süddeutsche Zeitung'un İngilizce sitesinde, bilgilere nasıl ulaşıldığına, bunların nasıl yayına hazırlandığına dair ayrıntılı bilgi ve haberin geliştirilmesinin görsel unsurlar da içeren anlatımı var. Az İngilizce yeterli, bakmanızı hararetle öneririm.
The Atlantic'in "Panama belgeleri nedir?"ini okumak isterseniz buraya tıklayın.
Şurada da ICIJ'nin, örnekli anlatım içeren kısa bir tanıtım filmi var.
Zete.com'un Panama Belgeleri haberinde yeralan bilgilere de göz atabilirsiniz. SadeceKa.com da olayı izliyor, oraya da bakabilirsiniz.
