10 Ocak 2015 Cumartesi

Hayat Bumedyen hakkında öğrenebildiklerim

Paris'teki katliamlarla ilgili olarak yaşayan tek şüpheli var: Koşer dükkanını basıp dört kişiyi öldüren Amédy Kolibali'nin dinî nikahlı eşi Hayat Bumedyen. Bunca ölümün ardından aranan kişinin adı Hayat! Acımasız olan esas büyüğü gibi...

26 Haziran 1988'de Kuzey Fransa'da, Villiers-sur-Marne'da dünyaya gelmiş, genç bir insan bu. Altı kardeşi var. Altı yaşındayken annesini kaybetmiş. Babası, bütün çocuklarına bakamadığından, küçük kızını yetkililerin insafına terk etmiş.

Bize önce, Hayat Bumedyen'in koşer dükkânı baskını sırasında orada olduğu, kargaşada kaçmayı başaran rehinelerin arasına karışıp kaçtığı söylenmişti. Bunun doğru olmadığı ortaya çıkıyor. Kolibali'nin baskın-rehine eylemine gittiği otomobil, Hayat Bumedyen'in üstüne kayıtlı. Ancak Der Spiegel'in derlediği bilgiler, Bumedyen'in, eylemler sırasında Paris'te bulunmadığını ortaya koyuyor.

Bu, onun masumiyetini değil tam aksini gösterebilecek bir olgu gibi görünüyor. Ve eylemlerin gerisindeki organizasyon ve planlamanın epeyce ince iş olduğunu. Fransız polisi, Charlie Hebdo katliamıyla koşer dükkânı baskınını gerçekleştiren eylemcilerin ilişkili olduğuna inanıyor. Ortaya sürülen olgular bu bağlantıyı doğrular nitelikte.

Le Monde, Hayat Bumedyen'in 2 Ocak günü Madrid'den İstanbul'a uçtuğunu yazdı. 8 Ocak'ta da Suriye'ye geçmiş. Bu henüz resmî olarak doğrulanmadı [ bkz. aşağıdaki EK ] ancak Le Parisien'e göre, Türkiye'den birileri gayriresmî olarak doğrulamış. Bunu Reuters de ileri sürüyor (link - Fransızca, çevirttim). Le Parisien, uçuşta genç kadına bir adamın eşlik ettiğini, bu adamın kardeşinin "gizli servislerce bilinen" bir kimse olduğunu ileri sürmüş. Bumedyen'in 9 Ocak için dönüş bileti de varmış, fakat uçağa binmemiş.

Başsavcı, 26 yaşındaki kadının Charlie Hebdo katliamcısı Şerif Kuaşi'nin eşi ile bir yıl içerisinde 500 telefon görüşmesi yaptığını açıkladı. Kuaşi'nin eşi, İzana Hamid şu anda gözaltında, sorgulanıyor. Bu telefon görüşmelerinin içeriği, polisçe dinlenip dinlenmediği bilinmiyor.

İki eylemin failleri arasındaki bağlantıya daha sağlam bir işaret, Şerif Kuaşi ile Amédy Kolibali'nin birlikte, 2010'da Güney Fransa'ya, Selefî Tekfir Hareketi'nin bir şiddet eyleminden ötürü mahkum edilen üyesi Camel Begal'i ziyarete gitmiş olmaları. Begal, bir dönem Londra'daki Finsbury Camisi'nde faaliyet göstermiş, Paris'te ABD büyükelçiliğine bomba konması olayına karıştığı için hapse girmiş, genç Müslümanlar üzerinde etkili olduğuna inanılan bir kişi. Hayat Bumedyen polise, Begal'e yapılan ziyaretlere kendisinin de iki defa katıldığını söylemiş. Bu gidişlerinde ok atma talimi de yapmışlar. (Sırf eşiyle mi gitmiş, yoksa Kuaşi de var mıymış, emin olamadım haberdeki ifadeden.) İnternette dolaşan oklu fotoğraflar buradan belli ki.

Bumedyen, polisin tanımadığı bir kişi değil. 1995'teki Paris metro saldırılarının sorumlularından Ait Ali Belkacem'in daha sonraki kaçma girişimiyle (2009 veya 2010'daki bu olayın ayrıntısını bilmiyorum ve şu an için araştırmayacağım) bağlantılı olarak ifadesi alınmış. Bu olay yüzünden Kolibali bir süre hapis yatmış.

Baskın-rehine eylemcisi eşi için, eşe dosta zaman zaman, "O sahiden Müslüman değil," dediği duyulmuş. Kolibali Amédy, her Cuma camiye giden bir adam da değilmiş. Le Monde'un yazdığına bakılırsa, Amédy polislere de, "Dinimi ilerletmeye çalışıyorum, ama yavaş yavaş oluyor," demiş. Amédy'ye Sünni-Şii ayrılığına dair ne düşündüğünü de sormuşlar; "Hiçbir şey bilmiyorum," demiş. "Bunlara kafa yoramam, zaman israfı bu."

Hayat Bumedyen, bir yıl kadar önce babasıyla ilişki kurmaya çabalamış. Babasının bir tanıdığı, Le Parisien'e, genç kadının eşiyle birlikte Hac'a gitmeyi planladığını, bu vesileyle babasıyla barışmak istediğini anlatmış. Nitekim görüşmüşler, adam Mekke dönüşü kızıyla eşini havaalanından almış. Fakat sonra ilişki sürmemiş. Baba, Muhammed Bumedyen, kızının arandığını duyar duymaz polise koşmuş. Tanıdıkları, böyle bir olayla kızının bağlantısı yüzünden şok geçirdiğini söylemişler.

Der Spiegel'in aktardıklarında, meselenin başka boyutuna dair bir ufak işaret de var: Hayat Bumedyen 2009'da çarşafa girmiş ve iddiaya göre süpermarket kasiyerliği işini bu yüzden kaybetmiş!
_____________________________

[ EK / 12 OCAK / Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Hayat Bumedyen'in 2 Ocak'ta Madrid'den İstanbul'a uçakla geldiğini, Kadıköy'de kaldığını, ayın 8'inde de Suriye'ye geçtiğini doğruladı. Başbakan Ahmet Davutoğlu'nun, "Fransa ile her türlü bilgiyi anında paylaşıyoruz" yollu sözlerine rağmen Fransız gizli servisinin Türkiye'den bilgi alamamaktan yakındığını ileri süren İngiliz The Times, Bumedyen'in 4 Ocak'ta Urfa'ya uçtuğunu yazdı. Gazeteye göre Türkiye'ye gelirken genç kadının yanındaki kimse, Mehdi Sabri Belhouchine'di. Bumedyen'in telefonunun sinyalleri, önce Akçakale'den, sonra hemen karşısındaki, İD'in denetiminde bulunan Tel Abyad'dan alındı. ]