Başta İsrailliler olmak üzere birçok kaynaktan sızan haberlere göre, Türkiye ile İsrail arasındaki ilişkileri normalleştirme ve geliştirme anlaşmasında son aşamaya gelindi. Başbakan Binali Yıldırım'ın vaziyet hakkında bugün (27 Haziran Pazartesi) açıklama yapacağı duyuruldu. İki devletin temsilcileri dün (26 Haziran Pazar) Roma'da biraraya geldi. İsrail adına Joseph Chicanover ve Yaakov Nagel'in, Türkiye adına Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Feridun Sinirlioğlu'nun katıldığı toplantıda, anlaşmanın temel maddeleri üzerinde uyuşma sağlandığı, işin ayrıntılara kaldığı ileri sürülüyor.
İsrail haber sitesi Ynetnews'te, Yedioth Ahronot gazetesi ve sitenin diplomasi muhabiri Itamar Eichner, anlaşmada belli başlı sekiz maddenin yeralacağını ileri sürdü. Bunları aktaracağım. Buradaki ifadeler anlaşmayı İsrail kamuoyuna sevimli gösterecek şekilde ayarlanmış olabilir. Bizde de tam tersinin yapılacağından şüphemiz yok. Ancak muhtemel anlaşma maddeleri neyin döndüğü, ne üzerinde pazarlık edildiği, anlaşmanın kamuoylarına nasıl sunulacağı ve ileride iki devletin nasıl sıkı işbirliği içinde olacağına dair yeterli fikir veriyor:
• İsrail ile Türkiye tam diplomatik ilişki kuracak, ilişkilerini her alanda normalleştirecek. Karşılıklı büyükelçiler atanacak, resmî ziyaretler yapılacak. İki devlet, NATO ve BM gibi uluslararası platformlarda, "birbirlerinin çıkarlarına zarar verici davranışlardan kaçınma" sorumluluğu taşıyacaklar.
• Türkiye, Gazze’ye Aşdod limanı üzerinden yapacağı ve İsrail’in denetiminden geçtikten sonra iletilecek yardımlarına izin verilmesi karşılığında, Gazze ablukasının kaldırılması talebinden vazgeçecek. İsrail, Gazze’ye yeni bir enerji santralı, (Almanya ile işbirliği içerisinde) deniz suyu arıtma tesisi ve bir hastane yapması için Türkiye’ye izin verecek.
• Anlaşma, Gazze’de 2014 Eylül’ünde izi kaybedilen İsrailli sivil Avera Mengiustu veya 2014’teki İsrail ordusu operasyonu sırasında ölen İsrailli iki askerin cenazelerinin bulunması, geri verilmesi konularında bir madde içermeyecek, fakat Türkiye, bu konuda Hamas’la ilişkilerini kullanarak elinden geleni yapacağını belirtti. Ayrıca gerekli durumlarda Hamas ile İsrail arasında aracılık yapmayı kabul etti.
• İsrail, Mavi Marmara saldırısında hayatını kaybeden veya yaralananların ailelerine yardım eden bir Türk insanî yardım kuruluşuna 21 milyon dolar verecek.
• Mavi Marmara saldırısına katılan İsrailli subay ve askerler hakkında Türk mahkemelerinde yürütülen bütün davalar düşürülecek.
• Türkiye, ülkesini Hamas’ın İsrail’e karşı faaliyetlerinde kullandığı bir üs olmaktan çıkaracak. Buna karşılık İsrail, Hamas komuta merkezinin ülkeden çıkarılması talebinden vazgeçecek.
• İki devlet, askerî işbirliğine kaldığı yerden devam edecek ve istihbarat paylaşımına yeniden başlayacak.
• İki devlet, İsrail’in doğalgaz rezervlerinin çıkarılması ve ihracatı amacıyla bir doğalgaz boru hattı kurma konusunda görüşmelere başlayacak. Türkiye, İsrail’den doğalgaz alıp bunu Avrupa piyasalarında pazarlama konusunda istekli olduğunu açıklayacak.
Bu haberde belirtildiğine göre, İsrail anlaşmanın temel noktalarına dair Rusya, Mısır, Yunanistan ve Kıbrıs Cumhuriyeti’ni bilgilendirdi ve bu devletlerle ilişkilerine zarar verecek herhangi bir adım atmayacağına ilişkin güvence verdi. Anlaşmanın iki ülkenin parlamentolarına Çarşamba günü sunulabileceği de burada yeralıyor.
[ NOT / Bu yazıyı yayımlayıp Twitter'a geçince, Yakın Doğu Haber'in de Yedioth Ahronot gazetesine dayanarak bu toparlamayı yapmış olduğunu gördüm. Boşuna uğraşmışım, demeyeceğim, fazla haber göz çıkarmaz. İsteyen oradan da bakabilir diye bildiriyorum. ]
